Home Systeemfonts: roeien met de riemen

Systeemfonts: roeien met de riemen

17 juni 2009 om 15:13

Carsten Altena

Inleiding

In vorige artikelen heb ik een aantal technieken laten zien waarmee de designer en front end developer een bredere keus heeft in lettertypes op het web. Hoewel technieken als SIFr, webfonts en FLIR werken, hebben ze zo hun nadelen: ze vereisen plugins, worden nog niet (goed) ondersteund in elke browser van vandaag de dag, veroorzaken allerlei problemen op het gebied van usability en accessibility en kosten tijd om te implementeren. Bovendien lenen deze technieken zich meer voor kopteksten, niet de broodtekst op een pagina.

Websafe

We kunnen er altijd voor kiezen om te “roeien met de riemen die we hebben”: de fonts die op het systeem van de bezoeker geinstalleerd zijn. “Websafe” lijsten zoals die van Ampsoft, Code Style en aPaddedCell geven een goed overzicht van welke fonts dat kunnen zijn.

Vaak beperken designers en front-enders zich vandaag tot de standaard beschikbare fonts die meegeleverd worden bij marktleider Windows XP. Echter groeit langzaam maar zeker het marktaandeel van Vista en Windows 7 staat voor de deur. Ook het marktaandeel van Apple blijft groeien. Veel mensen maken gebruik van nieuwe software waarbij nieuwe fonts zijn gebundeld. Wanneer deze worden geïnstalleerd zijn deze fonts vrijwel altijd ook beschikbaar voor de internetbrowser. Kortom, de bezoekers van je website hebben mogelijk meer fonts op het systeem geïnstalleerd dan alleen de fonts uit de safe lists.

De doelgroep

De beslissing om zo’n font te gebruiken in een ontwerp hangt af van de doelgroep van de webapplicatie. Niet elke computergebruiker heeft de laatste versie van Windows of Microsoft Office. Mac gebruikers hebben standaard een aantal fonts geïnstalleerd die niet op Windows beschikbaar zijn, en vice versa. Bijvoorbeeld:

Kantoorgangers hebben vrijwel altijd Office geïnstalleerd.
Veel studenten gebruiken (hoewel niet altijd even legaal) Office om thuis hun papers en verslagen te kunnen maken. Studenten op creatieve opleidingen zoals de kunstacademie zullen over het algemeen thuis een Adobe CS-suite gebruiken.
Wanneer je het grafisch ontwerp voor een intranet doet is het mogelijk dat de huisstijlfonts geïnstalleerd zijn op de systemen die toegang hebben, aangezien de medewerkers van het bedrijf of instantie wellicht deze fonts gebruiken in powerpoint presentaties of in word-documenten.

Uiteraard is het mogelijk dat de doelgroep toch niet het door jou gespecificeerde font heeft geïnstalleerd. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat hij of zij de webapplicatie bekijkt vanaf een voor de doelgroep anders geconfigureerde computer (in een bibliotheek, internetcafe of bij iemand anders thuis). Gelukkig biedt CSS voor dit soort situaties de mogelijkheid om alternatieve fonts te specificeren, zodat de content leesbaar en toegankelijk blijft.

Microsoft

In sommige gevallen weten we dat de doelgroep vrijwel uitsluitend een bepaald OS gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan een kantoor waarbij elke werknemer werkt met hetzelfde door de systeembeheerder vastgetimmerd OS. Of de gemiddelde lifehacker die over het algemeen Mac-freak is. Er zijn manieren om er achter te komen welk OS het populairst is onder de doelgroep, zoals het het raadplegen van statistieken van de bestaande of vergelijkbare sites.

Vrijwel altijd zullen die cijfers je hetzelfde vertellen: Windows, Windows en nog eens Windows. En of we dat nu willen of niet, Microsoft heeft altijd een grote vinger in de pap gehad als het om lettertypen op het web gaat, en vandaag de dag is dat nog steeds zo.

Windows Vista en Windows 7

Hoewel Vista niet het meest populaire OS is op het moment groeit het aantal gebruikers ervan sinds eind 2006 langzaam, maar wel zeker. Bij dit OS zijn een aantal interessante fonts geleverd, en het lijkt aannemelijk dat we deze terug zullen vinden in Windows 7, wanneer het OS in october dit jaar op de markt komt.

Gek genoeg vinden we deze nieuwe fonts nog steeds maar zelden in de stylesheets terug. Dat is jammer, want de fonts zijn beter leesbaar en esthetisch gezien mooie dan de fonts die ze in feite vervangen. Christian Montoya deed in 2007 al een oproep aan front –enders om de fonts te specificeren en suggereerde daarbij een aantal font-declaraties.

Wanneer je als designer of ontwikkelaar niet onder Vista werkt of geen nieuwe versie van Office hebt geinstalleerd kun je de fonts krijgen door de Powerpoint Viewer of de Office Compatibility Pack te downloaden.

Alle XP fonts, waaronder dus ook de fonts die we als “safe” beschouwen, hebben hun weg gevonden naar deze nieuwe versie van Windows. Hier volgt een lijst van de nieuwkomers (gezet in mijn favoriete pangram):

Calibri

Het nieuwe standaard font van Office 2007. Ontworpen door onze “eigen” Lucas de Groot, deze vriendelijk ogende schreefloze kunnen we beschouwen als de nieuwe Arial.

Cambria

Een mooie schreefletter, een alternatief voor Times New Roman die het ook goed doet als kop.

Candara

Dunne lijnen, mooi rond. Het alternatief voor Trebuchet.

Consolas

Deze eveneens door Lucas de Groot ontworpen monospace is een mooi alternatief voor Courier.

Constantia

Een schreefletter met een klassieke uitstraling, ontworpen voor zowel scherm als papier.

Corbel

Een mooie, licht geometrische letter, met een heel typische u. Het alternatief voor Verdana.

Segoe UI

Segoe UI is een subset van het lettertype dat Microsoft tegenwoordig gebruikt voor Vista en andere uitingen. Een pikant detail is dat Segoe verdacht veel lijkt op de klassieker Frutiger. Helaas is dit font niet standaard beschikbaar onder OS X na installeren van Office for Mac.

Over de auteur